İklim krizi nedeniyle yaşam tarzınızda kişisel olarak değiştirdiğiniz şeyler neler?
İklim krizi bana göre bir yaşam biçimi krizidir. Yapılan araştırmalar, üretilen enerjinin %60’ının verimsiz ya da yanlış kullanım nedeniyle boşa harcandığını gösteriyor. Su vb. tüm kaynaklar için de benzer bir durum yaşadığımızı gözlemliyoruz. Yani dünyamızda yeterince kaynak var ancak biz onu akıllı kullanmadığımız için yaşamı tehdit eden bir süreci başlatmış bulunuyoruz. Her yıl hesaplanan Dünya Limit Aşımı Günü de bunun en temel göstergesi. Ekosistemin tüm yıl yenileyebileceği biyolojik kaynağın aşıldığı gün her yıl biraz daha geriye geliyor. 2021’de dünyamızın bir yılda üretebildiği enerjiyi 209 günde tükettik ve geri kalan 5 ayda geleceğimizden çaldık.
Bu konuda Yemeksepeti başta olmak üzere içinde bulunduğum tüm girişimlerde farkındalık yaratmak, alışkanlıklarımızı yeni ve sürdürülebilir olanlarla değiştirmek üzere özel bir çaba harcıyoruz. Bunun en iyi örneklerinden biri olarak Yemeksepeti’nde kullanıcılarımıza sunduğumuz ‘Yeşili Koruyalım’ seçeneğini ile sadece 2021 yılı içerisindeki siparişlerinde 61 ton plastiğin doğaya karışmasına engel olduk.
Ben bu tip basit ancak çok etkili değişimlerle bireysel olarak iklimle krizi ile mücadelede yer alabileceğimize inanıyorum. Bu kapsamda kişisel yaşamımda da tek kullanımlık plastikleri tüketmiyorum, sürdürülebilir markaları tercih ediyorum, çöplerimi ayrıştırıyorum ve elektrik-su gibi kaynakların tüketimine çok özen gösteriyorum. Kaynaklarımızı kaybetmemizin temel nedenlerinden biri günlük alışkanlıklarımız ve tek bir kişi bile büyük bir fark yaratabilir. Çünkü bu alışkanlıklarla çevremize de örnek oluyoruz.
Küresel olarak, bitki bazlı bir diyete doğru kayma oluşmaya başladı. Vegan olmak, dünyadaki karbon ayak izini azaltmanın en büyük yollarından biridir. Türkiye'de vegan beslenmeye yönelik tüketici eğilimleri/değişiklikleri gördünüz mü?
Elbette, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de benzer bir eğilim söz konusu. Burada bir yandan azalan kaynaklar bir yandan da sürdürülebilir ürün tercihi nedeniyle tüketiciler vegan ürünlere yönelim gösteriyor. Özellikle Z kuşağı olarak adlandırılan genç nesilde bu tercihin yaygın olduğunu gözlemliyoruz.
Bu eğilimin bir yansıması olarak yakın zamanda Yemeksepeti ekibi, kullanıcıların vejetaryen ve vegan ürünlere hızlı ve kolay bir şekilde ulaşabilmeleri için ‘Mutfak’ menüsüne yeni filtreler ekledi.
2022'de gıda sektöründe hangi gelişmeleri ve fırsatları bekliyorsunuz? Bunlar arasında daha sürdürülebilir bir iş dünyasına yönelik gelişmelerden etkilenen var mı?
Dünya nüfusunun 2050 yılında 9,7 milyar nüfusa sahip olması bekleniyor. Araştırmalar, artan nüfus ile birlikte gıda ihtiyacını karşılamak üzere mevcut üretimin %70 daha fazla gıda üretimine ihtiyaç olacağını gösteriyor. Öte yandan burada da israf en önemli problemlerden biri, her yıl üretilen 4 milyar ton gıdanın 1,3 tonu çöpe gidiyor. Böyle bir ortamda, azalan kaynakları ve tarım alanlarını da göz önüne alırsak, sürdürülebilirlik hayati bir önem taşıyor.
Dolayısıyla bugünden başlayarak yenilikçi, verimli ve sürdürülebilir iş modellerine hızlı bir şekilde geçiş yapmak gerek. Bu doğrultuda gıda sektöründe dikey tarım olarak da adlandırılan kentsel tarım uygulamaları, gıda israfını önleyecek yöntemler, sürdürülebilir mutfak örnekleri öne çıkacaktır. Bununla birlikte Bulut Mutfak adı verilen ve pandemi ile birlikte yaygınlaşan, sadece sipariş usulü hizmet veren işletmeler de hızla artıyor. Bu modelde gidip oturabileceğiniz bir restoran yok, sadece yiyecek ve içeceklerin hazırlandığı bir mutfak yatırımı yapılıyor. Tek bir alanda birden fazla şef çalışabiliyor böylece tek yatırımla pek çok farklı marka hizmet verebiliyor. Örneğin, aynı anda hem Türk mutfağı hem de pizza ve tatlı markaları bir arada çalışabiliyor. Bu az maliyetle çok daha yüksek bir gelir modeli sunduğu gibi doğru bir modelle kurgulandığında malzeme, elektrik gibi kaynakların da daha verimli ve sürdürülebilir kullanımına olanak sağlıyor. Siparişler ise kendilerinin oluşturduğu ya da Yemeksepeti gibi girişimler tarafından tüketicilere sunuluyor. Hızlı, verimli ve kârlı bir model olan bu yatırımların hızlı bir şekilde büyüyeceğini öngörüyoruz. Türkiye’de 5 yıllık süreçte 3 kat büyümesi beklenen bu modeli Yemeksepeti de güvenilir bir çözüm ortağı olarak destekliyor. Hazır sipariş tesliminden bahsetmişken önemli bir sürdürülebilir değişim de bu alanda yaşanıyor. Elektrikli motosikletlerle teslimat tüm dünyada yaygınlaşıyor, farklı sürdürülebilir teslimat modelleri de yükselişte. Örneğin, drone ile otonom teslimat önemli bir yenilik olacak. Yemeksepeti de bu iki alanda çalışmalar yapıyor, elektrikli araçlarla teslimata Türkiye’de de başlamış bulunuyor. Yemeksepeti, gıda teslimatlarından kaynaklanan karbon emisyonlarını azaltmak/en aza indirmek için karbon emisyonlarını dengelemek ve müşterileri tek kullanımlık hizmet paketlerinin kullanımını azaltmaya teşvik etmek gibi çeşitli yollar zaten uyguluyor.
Yemeksepeti'nin yakın gelecekte hayata geçirmeyi hedeflediği başka iklim eylemleri var mı? Evet, bu alan Yemeksepeti’nşn kalbinde yer alıyor. Yemeksepeti, Yeşili Koruyalım butonu, STK bağış projeleri, elektrikli motosikletlerle teslimat, ofisteki yenilikçi uygulamalar gibi pek çok ilke imza attı. Son olarak da 2020-2021 dönemine ait tüm ofis ve saha operasyonlarından kaynaklanan karbon emisyonlarını İzmit’te kurduğu iki ormanla nötrledi. Yemeksepeti iklim ve gıda alanında sorumluluk almaya devam ediyor. En sevdiğiniz Süper Kahraman nedir ve neden?
Çizgi roman benim için 30 yıllık bir tutku. Çocukluğumdan bu yana bana ilham veren bu eserleri özenle saklıyorum ve günün her saatinde hem stres atmak hem de dinlenmek için onlara başvuruyorum. Bu eserler bana hem çocukluğumu hem de daha masum, daha saf ve her şeye rahatlıkla konsantre olabildiğimiz dönemi hatırlatıyor. Bu şekilde deşarj olduğumu ve ilham aldığımı söyleyebilirim. Koleksiyonumda binlerce çizgi roman bulunuyor. Aralarında benim için en özel olan ise Zagor.